Dünya ekosisteminde kritik bir öneme sahip olan bal arıları, yaşamlarını sürdürme mücadelesi verirken, şimdi de Asya eşekarısı adı verilen istilacı bir türün tehdidi altında. Bir zamanlar “katil eşekarısı” olarak da bilinen bu tür, bal arıları ve diğer tozlayıcılarla beslenerek yerel biyolojik çeşitliliğe ciddi zarar veriyor.
İngiltere’de yürütülen mücadelede ise bilim insanları, bu istilayı durdurmak için basit ama dahiyane bir yönteme başvurdu: Minyatür takip cihazları.
Asya eşekarısı kolonileri, özellikle yaz aylarında yedi gün gibi kısa bir sürede iki katına çıkabiliyor. Yavrularını beslemek için yüksek miktarda proteine ihtiyaç duyan bu eşekarısı türü için bir bal arısı kovanı adeta açık bir ziyafet demek. Tek bir koloni, bir mevsimde yaklaşık 11 kilogram böcek tüketebiliyor; bu da zaten zor durumdaki bal arıları için büyük bir tehlike oluşturuyor.
Bu istilacı türün yuvalarını genellikle yüksek ağaçların tepelerine veya gözle zor görülebilen noktalara yapması, geleneksel tespit yöntemlerini zorlaştırıyor. Ancak yeni takip sistemi sayesinde yuvalar, günler süren aramalar yerine saatler içinde bulunabiliyor.
Sistem oldukça pratik… Bilim insanları yem istasyonları kullanarak canlı bir eşekarısını yakalıyor ve vücuduna küçük, hafif bir vericiyi dikkatlice yerleştiriyor. Verici takılan eşekarısı, kolonisinin bulunduğu yuvaya geri dönerken, araştırmacılar sinyali takip ederek yuvanın yerini hızla tespit ediyor ve ardından imha işlemini gerçekleştiriyor. Kolonilerin hızla büyüme yeteneği düşünüldüğünde, bu hızlı müdahale, istilanın kontrol altına alınmasında hayati bir rol demek.
Küresel gıda güvenliği için kritik mücadele
Bu yüksek teknolojili izleme sistemi, sadece arı popülasyonlarını korumakla kalmıyor, aynı zamanda küresel gıda güvenliğine de dolaylı olarak destek sağlıyor. Hayvan temelli tozlaşma, dünya genelindeki gıda üretiminin yaklaşık üçte birinden sorumlu olduğu için, tozlayıcıları tehdit eden her türlü istilacı tür, sofralarımızdaki çeşitliliği doğrudan etkiliyor. Bu nedenle, bilim insanlarının Asya eşekarılarına karşı yürüttüğü bu mücadele, ekosistem dengesi için büyük öneme sahip.
Bilim insanları mücadeleyi yalnızca laboratuvar ve arazide yürütmekle kalmıyor, aynı zamanda halkı da sürece dahil ediyor. İngiltere’de geliştirilen “Asian Hornet Watch” adlı mobil uygulama, vatandaşların bölgelerinde gördükleri eşekarısı vakalarını bildirmelerini sağlıyor. Bu sayede ekipler, potansiyel tehlikelere karşı çok daha hızlı ve etkili bir şekilde müdahale edebiliyor.
